woensdag 5 december 2012

Afscheid van die goede Sint

Op 24 november zette u voet aan land in Oegstgeest
En bent u twaalf dagen bij ons geweest
Een brede glimlach tovert u op de gezichtjes van de kinderen het allermeest
Ook bij een mij wanneer iemand weer een bijzonder gedicht voorleest

Sint, dank u wel, we hebben allemaal weer van u mogen genieten
Van u en al uw vrolijke en verliefde pieten
Ik kijk op deze avond alweer uit naar uw komst volgend jaar
Kom weer met de boot en we staan met zijn allen op de kade voor u klaar.


vrijdag 12 oktober 2012

Vooruitgang door de samenleving, niet door politiek

De verkiezingen zijn op de kop af vandaag 1 maand geleden geweest. De VVD en PvdA kwamen als grootsten uit de bus en zijn tot elkaar veroordeeld. Inmiddels ligt het eerste deelakkoord er en is duidelijk geworden dat het er maximaal vier jaar gesteggeld gaat worden. Twee partijen met een totaal verschillende visie op de rol van de overheid. Dat kan maar één ding betekenen. De politiek staat vier jaar stil. Gelukkig gaat de samenleving door.

Beiden hebben de overheid nodig
Hoewel de VVD en PvdA verschillend tegen de rol van de overheid in de samenleving aankijken hebben ze één ding gemeen. Beiden hebben ze de overheid nodig.
Vanuit de visie van de PvdA is het goed om zoveel mogelijk collectief georganiseerd worden (dus de overheid) om dingen als geld en andere zaken gelijk te verdelen.
De VVD heeft de overheid op dit moment nodig vanwege haar eigen achterban van ondernemers. De overheid geeft veel opdrachten aan het bedrijfsleven en staat garant voor vele miljoenen aan investeringen. Zonder die investeringen zou het economisch nog slechter gaan.

Kosten omlaag, inkomsten omhoog
Toch is er wel een belangrijk verschil tussen de twee partijen. De VVD richt zich op het terugbrengen van de kosten, terwijl de PvdA meer kijkt naar het vergroten van de inkomsten. En als ze daar niet uitkomen gaan ze in het midden zitten. Kijk naar de forensentaks. Die wordt niet afgeschaft, maar daartegenover staat dat de assurantiebelasting omhoog gaat. Andersom wordt de stufie omgezet naar een sociaal leenstelsel. Kortom alles wordt netjes tegen elkaar uitgeruild, maar per saldo lijkt er nog weinig te veranderen.

Oplossingen uit de samenleving
Ik hoor in de Tweede Kamer dat zelden de vraag gesteld wordt of Den Haag wel regels moet blijven maken. Het vertrouwen in de samenleving is zoek. Terwijl de samenleving veel dingen heel goed zelf kan regelen. De samenleving weet heel goed dat er bezuinigd moet worden en is realistisch en creatief in. Gisteravond zat ik nog met twee schooldirecteuren om de tafel. Alle directeuren waren met elkaar om de tafel gaan zitten nadat ze van de wethouder gehoord hadden dat er bezuinigd ging worden. Was dat een leuke boodschap? Nee, maar ze begrepen het wel. Ook dat zij daarbij moeten inleveren. Ze waren zelf met een lijst gekomen met punten waarop prima bezuinigd kon worden. Helaas keek het College daar anders tegenaan. Terecht dat ze vervolgens naar de politieke partijen gingen om hun boodschap aan ons mee te geven. Ze vertelden dat ouders al aan het meedenken waren. Geweldig! Daar waar de politiek er niet uit komt zoekt de samenleving zelf wel oplossingen. En dan moeten wij voorkomen dat ze daarin gefrustreerd worden door onnodige en onwenselijke regels. Dat is wel de boodschap die het CDA heeft. Vertrouwen in mensen, vertrouwen in de samenleving.

Ik hoop dat de VVD en PvdA kijken naar alle intitiatieven uit de samenleving en die de ruimte geven. Dat kan door los te laten. Als dat niet gebeurd staar de politiek vier jaar stil, terwijl de sameleving doorgaat.


maandag 4 juni 2012

Steek de vlag vaker uit!

Onze nationale driekleur. Rood, wit en blauw (en soms de oranje wimpel). En met het EK voor deur zie ik hem overal weer. Ook kijk ik altijd weer uit naar Koninginnedag  en 4/5 mei als de mensen weer de vlag uitsteken.  Een prachtig gezicht als in onze straat 30-40% van de mensen hun vlag buiten hangen. En iedere keer denk ik ook: Waarom doen we dat niet vaker? Waar is die traditie om op bijzondere dagen de vlag uit te steken?

Het gebeurd soms wel. Bij de verjaardagen van het koninklijk huis zie je hier en daar een vlag, maar echt vlaggen doen we niet. En dat heeft er volgens mij mee te maken dat we er niet bij stilstaan. Overigens maak ik me daar zelf ook schuldig aan. Vaak denk ik er pas aan als op het 8 uur journaal vermeld wordt dat onze majesteit haar verjaardag viert.
Van huis uit heb ik het ook niet echt meegekregen. We vlagden alleen op de dagen dat 'iedereen' vlagt. Verder niet, maar als het die dag was, gingen we er ook voor. Dat was altijd bijzonder. En het is ook bijzonder om de vlag buiten te hangen. Het is vaak een teken van feest. We zijn blij, want er is iemand jarig, of iemand is geslaagd voor zijn of haar diploma. Hopelijk winnen we dit jaar het EK!

Waarom vlaggen we dan toch niet zo vaak? We staan er niet bij stil, we hebben het van huis uit niet voldoende meegekregen. Maar zit er ook toch nog iets in ons DNA van 'doe maar gewoon, dan doe je al gek genoeg'. We zien de Amerikanen die constant de vlag buiten hebben hangen of op een of andere manier bij zich dragen. Moet het zo extreem? Nee, maar we uiten ons gevoel wel steeds meer en dus mag dat ook wel zichtbaar zijn in het vlaggen bij meer bijzondere dagen.

Als je de vlaginstructie erbij pakt staat er zelfs dat je iedere dag mag vlaggen. Er zijn bepaalde dagen waarop in ieder geval de Rijksoverheid vlagt en ik vind dat we dat met z'n allen zouden moeten doen. Het heeft iets bijzonders. We vieren met z'n allen zo vaak feest, waarom niet wat extra de vlag uitsteken? Zet het in je agenda, vertel het je kinderen. Op onze driekleur mogen we trots zijn, het laat zien dat we in Nederland wonen en daar trots op zijn.

dinsdag 8 mei 2012

Eerste CDA-lijsttrekkersdebat: Een degelijk psalmenvoorspel

Onder het prachtige orgel van even mooie Laurenskerk in Rotterdam werd (zover de microfoons dat toelieten) het eerste lijsttrekkersdebat van het CDA gehouden. Goed dat het CDA dit doet, maar ik moest het debat even laten bezinken om me er echt een goede mening over te vormen. En na een nachtje slapen kom ik tot de conclusie dat het, om in orgel en kerkelijke termen te blijven, een degelijk psalmenvoorspel was met hier en daar een klank die eruit sprong.

Degelijk
Om met het degelijke te beginnen. Alle kandidaten hadden zich goed voorbereidt (de spanning was bij de meesten van hun gezichten af te lezen). Wat dat betreft kunnen op basis daarvan in ieder geval al zes plaatsen op de kieslijst gevuld worden. Ieder met zijn of haar eigen portefeuille. Zo ging Henk Bleker voor de economie, Madeleine van Toorenburg voor veiligheid en justitie, Marcel Wintels voor onderwijs, enzovoort. Door de vragen die de kandidaten elkaar stelden gaven ze elkaar ook nog even een goede voorzet om de inhoudelijke boodschap van het CDA nog eens te benadrukken. Een hele goede inhoudelijke boodschap overigens.
Kortom de inhoud stond gisteren voorop en niemand viel elkaar af. Misschien wel omdat ze elkaar straks weer nodig hebben. In de politiek mag het debat echter scherp zijn, zolang je daarna maar weer een biertje met elkaar kunt drinken.

Extra klank
Toch werd er hier en daar wat extra klank aangebracht in het gesprek (debat mag je het eigenlijk niet noemen). Bijvoorbeeld door het hele concrete voorbeeld van Liesbeth Spies over het regelvrij bouwen en haar relativerende opmerking over haar puberdochters. Zij was een van de weinigen die ook echte lachte en er met plezier stond.
De dissonant van de avond vond ik Henk Bleker. Bewust of onbewust was er een duidelijk zichtbare afstand tussen hem en Sybrand Buma. Die werd extra geaccentueerd toen hij zich tussen Sybrand en Mona Keijzer wrong. Ik kan me niet voorstellen dat dit onbewust ging. Het laat wel zien dat Henk een vechter is die zichzelf een weg naar voren kan banen. Alleen kwam het op mij niet over als natuurlijk en charismatisch, iets waar ik wel naar op zoek ben.

Winnaar?
Nee, op basis van dit debat heb ik nog geen winnaar kunnen ontdekken. Als ik dan echt moet kiezen, kies ik voor Liesbeth met Sybrand als tweede. Sybrand was degelijk, gaf weliswaar niet altijd antwoord op de vraag, maar stond er wel natuurlijk en leek zich, samen met Liesbeth, het meest op zijn gemak te voelen. In hen zag ik de eigenschappen die ik in een eerdere blog over de leider heb geschreven. 

Aanstaande vrijdag zie ik de zes kandidaten weer, maar dan in Zeist. Ik hoop dat ze dan van de psalmen naar het stevigere werk gaan van Bach of meer moderne muziek. Dat zij zich positioneren ten opzichte van de andere politieke partijen. Wanneer er vragen gesteld mogen worden is dit in ieder geval de mijne: Waarom is het CDA-geluid beter voor Nederland dan dat van de andere partijen?
Ik ben heel benieuwd of ze van het psalmenvoorspel gisteren kunnen groeien naar naar dit mooie standaardwerk van Johann Sebastiaan Bach dat iedereen kent en de echte leider op kan staan. 


dinsdag 10 april 2012

Nieuwe energie uit oude molens

Wie heeft ze niet ooit op een foto gezien. De molens van de Kinderdijk. Mooie statige molens die nog steeds helpen om de polders droog te malen. Prachtig om te zien en gelukkig worden ze door een stichting beheerd en onderhouden. Zo zijn er door het hele land veel oude molens die fier overeind staan of opgeknapt worden en waarvan het zeker de moeite waard is om ze te behouden. Dat behoudt moet wat mij betreft niet alleen om het verleden te bewaren, maar ook omdat ze nog goed gebruikt kunnen worden. Met andere woorden: nieuwe energie in oude molens.

De molens van tegenwoordig die we op de Noordzee zien liggen of langs de dijk van Flevoland zijn allemaal bedoelt om energie op te wekken. In het bijzonder stroom. Vroeger werd met wind ook energie opgewekt, maar dan om water op te pompen, graan te malen, etc.

Nu is mijn vraag: Zouden die oude molens ook voor het opwekken van stroom gebruikt kunnen worden? Het zorgt voor behoudt van de molens, werkgelegenheid en stroom voor het elektriciteitsnet.
Uiteraard moet het rendabel zijn. Maar het schept ook werkgelegenheid. De molens moeten aangepast worden om in plaats van, of misschien wel tegelijk met, het oppompen van water. Kortom, er moet denk ik geïnnoveerd worden.

De oude molens kunnen niet uit zichzelf draaien. De kap moet in de wind gedraaid worden en de doeken gespannen worden. Met andere woorden, er is werk aan de winkel voor iemand die dat wil doen. Misschien iets voor de elektriciteitsbedrijven om iets terug te doen voor het cultureel erfgoed van Nederland en de werkgelegenheid.

Ik ben benieuwd of hier al eens over gedacht is of dat er voorbeelden van zijn in het land. Je slaat meerdere vliegen in een klap. En dat in een tijd waarin mensen meer kijken naar duurzaamheid, molens een deel van onze identiteit vormen en je nieuwe werkgelegenheid kunt creëren.

Wie haalt er nieuwe energie uit oude molens? Ik ben benieuwd!


woensdag 29 februari 2012

Van vuur naar stroom: we doen het weer lekker zelf!

We gaan terug naar de prehistorie toen de mens vuur leerde maken. Daarmee kon hij zichzelf, zijn gezin en zijn woonruimte (grot, tent of huis) verwarmen. Allemaal zelfvoorzienend, maar je moest er wel op uit om hout te sprokkelen. Tegenwoordig doen we dat alleen nog voor de lol en een leuk of romantisch gevoel.

Tot een aantal decennia geleden moesten mensen ook nog zelf hun huis verwarmen. Hoewel de kolen of de olie daar dan voor werd geleverd via de kolenkit of de oliewagen. Ja, zelfs tegenwoordig zijn er nog diverse huizen niet aangesloten op centrale verwarming. Toch wordt eigenlijk alles centraal geregeld en hoeven mensen daar nauwelijks meer over na te denken. Het enige is dat er iedere maand voldoende geld op de rekening moet staan om de (maand) termijnen aan de NUON, EON of OXXIO te betalen.

Met stijgende energieprijzen en nieuwe technieken zie je wel een verandering. Mensen gaan weer dingen zelf doen. We kopen collectief zonnepanelen of we zetten een kleine windmolen op het dak. Vroeger maakten we zelf warmte, tegenwoordig maken we zelf stroom. Dat scheelt in de maandelijkse kosten, hoewel je wel even moet investeren in de panelen of het windmolentje.

Een ontwikkeling die voor huishoudens steeds verder zal gaan. Hoe beter de techniek wordt, hoe meer energie opgewekt kan worden.

Wordt dit de dood voor energiemaatschappijen? Natuurlijk niet. De hoeveelheid energie die we in Nederland, of in de wereld verbruiken is nog lang op te wekken met windmolens of waterkracht. Daarvoor is de techniek nog lang niet ver genoeg.
Wat wel interessant is om te zien hoe geprobeerd wordt apparaten steeds energiezuiniger te maken. Er zijn ook al huizen die energie neutraal draaien. Is dat de toekomst?

Een ding was zeker is: de energieprijzen zullen blijven stijgen. Niet alleen om dat elders in de wereld meer energie gebruikt wordt, maar vooral om de winsten van de energiebedrijven te garanderen. Er is namelijk geen concurrentie tussen energiebedrijven, maar er is externe concurrentie. Concurrentie van technieken die mensen in staat stellen zelf energie op te wekken. Daar zijn geen energiebedrijven meer voor nodig. We doen het allemaal weer lekker zelf!

woensdag 1 februari 2012

LED-verlichting op straat: Niet voor bangerikken en dieren raken de weg kwijt

'Elk voordeel hep z'n nadeel!' zegt Johann Cruijff altijd. Aan die uitspraak moest ik denken toen ik zondag van Lunteren naar Ede reed om te tanken (daar kun je op zondag nog voor € 1,61 tanken). Ik dacht eraan toen ik de nieuwe verlichting zag en vooral ook zag wat de gevolgen van die verlichting is. Arme fietsers die nu over een donker fietspad moeten rijden. Dat was vroeger (lees: paar maanden geleden) nog niet zo. Hoe dat komt? Lees verder.

Ja, op de weg van Lunteren naar Ede is nieuwe verlichting gekomen. LED-verlichting. Hartstikke milieuvriendelijk en goed voor de natuur want welke kleur is het licht? Groen. Groen? Ja... groen!
En daar is over nagedacht. Er is zelfs onderzoek gedaan naar kleuren verlichting. Ongeveer een jaar geleden las ik in een tijdschrift naar onderzoek op een van de Waddeneilanden en op boorplatforms. Door een andere kleur licht te gebruiken werden dieren minder gestoord in hun natuurlijke gedrag. Met LED-verlichting kan dat heel gemakkelijk en het scheelt energie.

Een ander voordeel is dat je de lichtbundel veel beter kunt richten. Met de oude verlichting kwam het licht niet alleen op de weg, maar ging het ook de lucht in en kwam het op de fietspaden. Een mooi voordeel, want dan konden de fietsers ook meer zien. Dit allemaal zonder extra palen neer te hoeven zetten.
Met LED-verlichting gaat dat net even wat anders. Nu komt de lichtbundel echt alleen maar op de weg terecht waar de auto's rijden. Goed voor de dieren in het veld, want die hebben nu geen last van die verdraaide verlichting. Donker is nu echt donker. De fietsers moeten nu alleen ook door het donker fietsen. Ik zie het struikroversgilde al in de handen wrijven. Dat wordt extra goed opletten en zorgen voor genoeg licht op je fiets.

En voor de vogels in de lucht? Voor hen wordt het opnieuw leren navigeren. Geen mooie verlichte banen meer om te mijden. Ik hoop maar dat ze weg niet kwijt raken en te laat merken dat ze de verkeerde donkere plek kiezen en voor mijn auto terecht komen.

maandag 30 januari 2012

Zuinige auto's zijn extra slecht voor de schatkist

Iedereen moet het toegeven. Als je geen leasebak hebt let je meer op de benzineprijs en hoe zuinig je rijdt. Ik in ieder geval wel. En dan alle reclames over nog zuinigere auto's die minder benzine verbruiken en de overheid die daar alleen al minder geld door krijgt. En opeens had ik het. De benzineprijs moet hoog blijven, anders wordt het alleen maar erger voor de overheid.

De prijs die we aan de pomp voor een liter benzine, diesel of gas betalen is uit heel veel dingen opgebouwd. Een heel groot deel (ongeveer 60%) bestaat uit accijns en belastingen (BTW). Vooral de BTW is voor de overheid erg belangrijk. Die 19% wordt namelijk berekent over de prijs van de leverancier + de accijns + de marge (winst). Klik hier voor een verdere uitleg daarover.

Omdat we met z'n allen in Nederland steeds zuinigere auto's krijgen heeft de overheid er dus een belang bij dat, nu we minder hoeven te tanken, de benzineprijs hoog blijft of hoger wordt. Zeker nu er al geen BPM op zuinige auto's geheven wordt. De rekening van Nederland NV moet wel betaalt worden.

Helaas zal ik de schatkist nog even moeten spekken, want met de markt voor tweedehands auto's, mijn wensenlijstje i.v.m. lengte en gezin, is het onaantrekkelijk mijn auto in te ruilen voor een schonere. Ik ben heel benieuwd of en wanneer er meer belastingen gaan komen op het milieuvriendelijke auto's. Ik hoop het niet, maar ja dan moet de politiek gaan kiezen wat Nederland NV niet meer kan doen.








woensdag 11 januari 2012

Nieuwe CDA-leider moet kernwaarden zichtbaar voelen

Op 21 januari is het zover. Dan wordt duidelijk welke kant het met mijn partij opgaat. Let wel: inhoudelijk, want ja, ik ken ook de peilingen. Dan worden de eerste uitkomsten van verschillende commissies gepresenteerd. Wat vinden wij als CDA nu echt belangrijk. Wat betekenen onze kernwaarden: publieke gerechtigheid, gespreide verantwoordelijkheid, solidariteit en rentmeesterschap in deze tijd. Terug naar de basis om vervolgens weer te gaan bouwen. Dat bouwen moet gedaan worden onder inspirerende leiding. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Het allerbelangrijkste is dat onze nieuwe leider (m/v, maar ik gebruik hier hij) de kernwaarden van onze partij zichtbaar voelt. Zichtbaar voelen? Ja, zichtbaar voelen.

Het gaat om de overbekende 'klik'. Die klik hoeft geen liefde op het eerste gezicht te zijn. Liefde kan soms ook even duren, maar uiteindelijk komt die klik er toch. Omdat je bij elkaar past. Omdat jou waarden hetzelfde blijken als die van je geliefde.
Die klik is niet absolute competenties te vatten. Iemand kan aan alle formele vereisten voldoen, maar toch klikt het niet. Die klik voel je namelijk in je onderbuik. Je wordt blij als je hem ziet, kan uren ademloos luisteren en je wordt boos als hem onrecht aangedaan wordt. Boos omdat wanneer hij geraakt wordt, jij ook geraakt wordt. Beiden voelen jullie hetzelfde.

Zichtbaar voelen betekent ook in verbinding staan met de partij en de leden. Voorop lopen en in het midden staan. Ik denk dat zeker in deze tijd de nieuwe leider ook nauw betrokken moet zijn geweest bij het uitzetten van de nieuwe koers, de discussies meegemaakt heeft en zich daar open in heeft opgesteld. De richting moet hij doorleeft hebben samen met de mensen die daar hun input voor hebben gegeven.

Als CDA willen we zoveel mogelijk mensen inspireren en aan ons binden. Maar echt kiezen kan betekenen dat anderen zich niet (meer) thuis zullen voelen. Dat is ontzettend vervelend, want als CDA willen we een partij zijn voor iedereen. Maar dat kan jammer niet altijd en daar moeten we realistisch in zijn. Het is een erg moeilijk om compromissen te sluiten over waarden, over je onderbuik gevoel. Die waarden geven namelijk de grens aan van wat wij als CDA van samenleving vinden. En als je ergens in gelooft ben je, per definitie, in meer of mindere mate intolerant richting iemand die iets anders gelooft. En dat is helemaal niet erg, zolang je elkaar respecteert en op een respectvolle manier met elkaar omgaat. En het gesprek over de richting zal altijd door blijven gaan, gelukkig maar, want dat houdt de partij scherp.

Ik hoop van harte dat wij een leider krijgen die, niet alleen op uiterlijk, maar op de combinatie van uiterlijk en innerlijk naar voren komt en die zichtbaar voelt wat het betekent om CDA'er te zijn.



maandag 9 januari 2012

Verzekeren en boetes betalen: dat kan samen!

Ding dong... De bel gaat en de politie staat aan de deur met de volgende mededeling: 'Meneer/mevrouw, u heeft nog een openstaande verkeersboete die niet is betaalt. U moet nu betalen of u gaat mee naar het bureau.' In aanloop naar 2012 is het op verschillende plaatsen weer gebeurd. Een tijdrovende klus voor politie en justitie en als het om verkeersboetes gaat kan het makkelijker. Namelijk door de verzekering te koppelen aan openstaande boetes. Hoe dat zou kunnen lees je hieronder.

Verplichte autoverzekering
Naast de verplichte zorgverzekering moet een auto (net als ieder ander motorvoertuig) verzekerd zijn. Dit is geregeld in de Wet Aansprakelijkheidsverzekering Motorvoertuigen (WAM). Die wet bepaald dat het motorvoertuig in ieder geval voor bepaalde situaties zoals een aanrijding. Daarbij vergoed de verzekering schade aan het andere voertuig, bestuurder/passagiers en goederen tot een bepaald bedrag.

Boetes
Ieder jaar worden er vele duizenden verkeersovertredingen gemaakt en worden bekeuringen naar de eigenaren van de auto gestuurd. Een klein deel van die boetes wordt niet of niet op tijd betaald. Daardoor moet een heel circus in gang gezet worden van het innen van die boetes, tot aan het fysiek langsgaan door de politie aan toe. Dat is een tijdrovende klus, want mensen moeten dan eventueel geld halen of zijn niet eens thuis waardoor de politie opnieuw langs moet komen. Allemaal heel vervelend, tijdrovend en daardoor duur.

Verzekering alleen zonder boetes
Een oplossing voor alle problemen kan zijn het koppelen van de verplichte verzekering aan de boetes. Hoe ik dat voor me zie is als volgt:

  • Een auto kan alleen verzekerd worden als er geen openstaande boetes voor dat voertuig i.r.t. eigenaar meer zijn.
  • Een verzekeringsmaatschappij moet kijken of de aanvrager boetes open heeft staan (niet hoeveel er open staat)
  • Wanneer een auto onverzekerd rondrijd betekent dat automatisch dat er nog boetes open staan. 
Straf
Regels en wetten zijn er om je aan te houden en de politie kan als volgt optreden als een auto onverzekerd rond rijd:
  • Onverzekerd rondrijden is een strafbaar feit, net zoals het niet betalen van je boetes
  • De politie kan bij een controle de auto altijd direct in beslag nemen tot de boetes betaald zijn en de auto verzekerd is. Wanneer dat niet gebeurd kan de auto verkocht worden. 
  • Een verzekeringsmaatschappij kan op dat kenteken geen verzekering afsluiten waardoor automatisch toch verzekeren niet kan. 
Voordelen
Ik zie eigenlijk alleen maar voordelen aan dit systeem. Kort nog even op een rijtje:
  1. Geen omslachtige inningsproblemen meer, dus goedkoper.
  2. Minder bureaucratie.  
  3. Iedereen weet waar hij/zij aan toe is.
  4. Boetes worden altijd betaald en wanneer de auto verkocht moet worden krijgt de overheid (een deel van) de gemaakte kosten terug.
  5. In andere landen werkt dit systeem prima.
Ik ben benieuwd of het ècht niet kan, want als het wel kan, waarom doen we het dan nog niet?




dinsdag 3 januari 2012

De overheid is een multinational

Overheid en bedrijfsleven gaan er prat op dat ze enorm van elkaar verschillen. Vooral nu het weer gaat om de rechtspositie van ambtenaren wordt het argument weer uit de kast gehaald. Of als het gaat om bedrijfsmatig aansturen van de overheid. Maar als je goed kijkt lijkt de overheid meer op een bedrijf dan iedereen zegt. De overheid is het meest te vergelijken met een grote multinational als Unilever. En als inwoners van Nederland zijn we allemaal een beetje aandeelhouder, hoewel we zelden dividend uitgekeerd krijgen. In plaats daarvan krijgen we betaling in natura.

Aandeelhouders, Commissarissen en een Raad van Bestuur
Alleen al als het om de besturingsstructuur gaat lijkt de overheid sterk op het bedrijfsleven. We hebben inmiddels bijna 17 miljoen aandeelhouders in de vorm van inwoners. Via verkiezingen wordt bepaald wie er uiteindelijk, namens de aandeelhouders (het volk) toezicht houdt op het bestuur van het land. In dit geval het kabinet met de premier als CEO (Chief Excecutive Officer, bestuursvoorzitter), de minister van Financien als CFO (Chief Financial Officer) en de verschillende ministers als bestuurder van een businessunit (in dit geval de ministeries). En net zoals de premier in overleg met zijn entourage (in bijvoorbeeld het parlement) kijkt naar een goede samenstelling van een kabinetsploeg, kijkt de CEO in overleg met onder andere de Raad van Commissarissen over een goede samenstelling van de Raad van Bestuur.
In principe maakt het zelfs niet uit dat er in het parlement met fracties gewerkt wordt, want ook bij de Aandeelhouders kunnen fracties zijn die tegen het beleid van de RvC of RvB zijn. Dat hebben we bijvoorbeeld gezien bij de bankencrisis rond Fortis en ABN-AMRO. Alleen komt er over tegenstand binnen een concern als Shell of Unilever of welke multinational dan ook, veel minder naar buiten. Deels vanwege dat het niet hoeft en deels vanwege andere belangen, want het hele concern is de dupe van een slechtere beurskoers.

Ministeries en Merken
Een andere bijzondere overeenkomst tussen een grote multinational en de overheid is dat ze verschillende producten en/of diensten leveren onder verschillende merknamen. Waar Unilever merken als Rexona, Bertolli en Ola kent, heeft de Rijksoverheid Sociale Zaken & Werkgelegenheid, Defensie en Infrastructuur & Milieu, etc. Het woord Rijksoverheid geeft dus hetzelfde weer als het woord Unilever, namelijk de overkoepelende naam waar alles onder valt.
Belangrijk verschil hierbij is natuurlijk dat de mensen kunnen kiezen van welk merk ze een deodorant willen kopen, terwijl er maar één plek is waar je terecht kunt voor je paspoort: de gemeente i.c. het ministerie van Binnenlandse Zaken. Door middel van wet- en regelgeving worden we dus gedwongen om iets daar te kopen. Dat kan een Ahold, Unilever of welk ander bedrijf niet.

Producten en diensten
En met die laatste opmerking komen we ook bij hoe producten en diensten tot stand komen en geleverd worden. Ook daarin zijn opvallend veel overeenkomsten. Want de overheid doet, net als het bedrijfsleven, onderzoek naar wat de bevolking nodig heeft. En de ene keer doen ze dat onderzoek zelf en de andere keer laten ze dat door een extern bureau doen.
En net zoals Albert Heijn via de bonuskaart vastlegt wat wij kopen, weet de overheid via alle belastingpapieren en het Centraal Bureau voor de Statistiek alles over ons als burgers en bedrijven. Die informatie wordt gebruikt om ons te sturen in ons gedrag en ons producten aan te bieden die we nodig hebben, of waar we op kunnen bezuinigen. Belangrijk verschil is dat goedlopende producten en diensten bij de overheid aan hun eigen succes onderdoor gaan (zie kinderopvang, studiefinanciering of hypotheekrenteaftrek).Als het bier van Heineken goed loopt gaan ze daar niet op bezuinigen, maar misschien zelfs iets duurder maken.
Ook de overheid ontwikkelt en 'verkoopt' dus producten en diensten. Een aantal daarvan zijn krijg je van de zaak: ww, wao... en voor andere producten moet je nog (iets) bij betalen zoals het paspoort en het rijbewijs.
Om die producten en diensten te maken is research & development nodig, iets wat Shell en Philips ook hebben. Voorstellen ervoor gaan naar de Raad van Bestuur, het Kabinet, en het kabinet spart uiteindelijk met de Tweede en Eerste Kamer of dit wel kan. Daar nemen de laatst genoemden vervolgens een besluit over en het kabinet kan het gaan uitvoeren.
En de ondersteuning vanuit de bedrijfsvoering is daarbij hetzelfde. Werving & selectie, ICT, Huisvesting, etc. zijn randvoorwaarden om die producten te maken.
 


De bureaucratie
Dan de bureaucratie. De overheid heeft zoveel bureaucratie. Dat heeft het bedrijfsleven ook. Zeker grote organisaties moeten alles vastleggen en daar gaat het over veel schijven. Misschien iets makkelijker, maar voordat een voorstel bij de Raad van Bestuur van Ahold ligt.... zijn er vast heel wat handtekeningen voor nodig. Wie het boek 'De Prooi' van Jeroen Smit over ABN-Amro op naleest en tegelijkertijd bij de overheid werkt zal heel veel dingen herkennen. Dus ook hier geen verschil. Het is nu eenmaal het gevolg van een enorme organisatie waarbij het voor de RvC/RvB en externe partijen nodig is dat dingen op papier vastgelegd worden om controle uit te kunnen voeren en transparant te zijn.

Doelen
Dan wordt nog wel eens gezegd dat het belangrijkste verschil tussen overheid en bedrijfsleven is dat het de doelen niet vergelijkbaar zijn met elkaar. Ook die vlieger gaat tegenwoordig niet meer op. Ook bij de overheid gaat het tegenwoordig om korte termijn winst voor (maar dan eerder voor de politieke partijen), kostenbesparingen en kwaliteit.
Veel belangrijker nog is dat alle politieke partijen Nederland in stand willen houden. Met andere woorden continuïteit. Een van de belangrijkste doelstellingen van grote bedrijven (naast efficiënt produceren en kwaliteit leveren).

Internationaal
Uit het feit dat de overheid posten in het buitenland heeft, blijkt dat het een multinational zijn. Iemand kan bij de ambassade om hulp vragen, de ambassade 'verkoopt' de Nederlandse standpunten in het buitenland en, als het nodig is ook paspoorten. Een Braziliaanse zakenman koopt zijn KLM-ticket ook via een lokale post van onze nationale trots en belt daar niet voor naar Nederland. 

Blik op de toekomst
Zowel het bedrijfsleven als de overheid hebben een blik op de toekomst. Weliswaar moeten grote bedrijven rekening houden met aandeelhouderswaarde, maar ook de overheid moet hier rekening mee houden. Met iedere wisseling van het kabinet wordt de koers voor de komende jaren uitgezet, net zoals een Raad van Bestuur dit voor een grote onderneming doet. Continuiteit en vergroting van de waarde zijn daarbij van belang.
Omdat beiden in een steeds dynamischere en complexere omgeving moeten werken wordt de blik op de toekomst steeds korter. Waarbij ondernemingen op korte termijn voor de waarde van de aandelen en gunst van de consument moeten scoren doet de overheid (lees in dit geval de politiek) dat voor de gunst van de kiezer (min of meer aandeelhouderswaarde).

Leuk, maar waarom?
Hierboven heb ik op een rijtje gezet dat er tussen overheid en multinational veel meer overeenkomsten zijn dan vaak gezegd wordt. Dat is allemaal leuk, maar wat heb je aan die wetenschap? Om dat te bepalen wil ik op zoek gaan naar het antwoord waarom dat verschil toch zo gemaakt wordt. Heeft het te maken met de rol die de overheid wil spelen in de maatschappij? Hoe zit het met de taken van de overheid? Die zijn flink toegenomen in de afgelopen decennia. Kan de overheid echt niet aangestuurd worden als een groot bedrijf? Waarom is het erg als de overheid als een groot bedrijf wordt aangestuurd, zeker als er al zoveel overeenkomsten zijn?
Ik ben er in ieder geval van overtuigd dat overheid en bedrijfsleven meer op elkaar lijken dan dat gezegd wordt.